Darowizna jest często wykorzystywanym sposobem na przekazanie pieniędzy. Darowizna od rodziców jest zwolniona z podatku ale trzeba spełnić pewne warunki. Darowizna przekazana obcej osobie wiąże się niestety z dużym podatkiem jeżeli zostanie przekroczona kwota wolna od podatku. Jakie to kwoty i w jakich przypadkach obowiązują? Jak wysoki jest podatek od darowizny? Jak wygląda umowa darowizny? Czy darowizna od rodziców zawsze jest z podatku zwolniona? Czy zgłoszenie darowizny jest konieczne? Z jakimi zasadami wiąże się darowizna mieszkania? Czy darowizna bez podatku jest możliwa? Postaramy się odpowiedzieć na wszystkie te pytania.
Czym jest darowizna?
Darowizna to swego rodzaju umowa, więc do jej podpisania potrzebne są dwie strony. Jedną z nich jest darczyńca, który przekazuje jakąś wartość materialną (dom, samochód) stronie obdarowanej. Stron takiej umowy może być więcej niż dwie. Bardzo często darczyńcami są rodzice, a obdarowanym dziecko lub dzieci. Darczyńca dobrowolnie przekazuje swoje dobra materialne i nic w zamian nie otrzymuje. Przepisy regulują jednak obowiązki obdarowanego. Może dojść do sytuacji, w której obdarowany będzie musiał zwrócić dobro materialne, które otrzymał. Dzieje się tak jeżeli darczyńca popadnie w duże kłopoty finansowe. Można też nie zwracając darowizny wspomóc darczyńcę swoimi środkami finansowymi. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji i możliwości obu stron.
Umowa darowizny – darowizna mieszkania
Darowizna mieszkania czy jakiejkolwiek innej nieruchomości wymusza na nas zawarcie umowy w formie aktu notarialnego. Jeżeli tego nie zrobimy to taka umowa darowizny będzie nieważna. Bardzo często dzieje się tak, że rodzice przekazują swoim dzieciom w darowiźnie mieszkanie, w którym ciągle mieszkają. Jeżeli nie mają innego lokum i planują mieszkać tam do śmierci to warto zawrzeć to w umowie. W takiej sytuacji muszą mieć pewność co do możliwości dożywotniego mieszkania w takiej nieruchomości. Robi się to dzięki ustanowieniu służebności. Jest to prawo przypisane do konkretnej osoby i wygasa dopiero po śmierci tej osoby. Jeżeli osoby obdarowane nie przestrzegałyby tego prawa to umowa darowizny wygasa ze względu na rażącą niewdzięczność.
Darowizna od rodziców – rażąca niewdzięczność
Przykłady rażącej niewdzięczności są ściśle określone przez prawo i są to sytuacje wyjątkowe. Darowizna od rodziców z przyznaniem im służebności może być właśnie takim przykładem. Jeżeli rodzice zostaną pozbawieni możliwości zamieszkiwania w lokalu to może to zostać uznane za rażącą niewdzięczność i skutkować cofnięciem darowizny. W takiej sytuacji należy przestrzegać terminów, ponieważ darczyńca ma tylko rok na zgłoszenie przypadku rażącej niewdzięczności. Najlepiej też nie robić tego na własną rękę i poprosić o pomoc zaufanego prawnika.
Podatek od darowizny
Podatek od darowizny zawsze ponosi osoba obdarowana, nigdy darczyńca. Aby obowiązywała nas opłata musi zostać przekroczona kwota wolna od podatku. Jest ona różna w zależności od tego kim dla nas jest osoba obdarowana. W Polskim prawie mamy 3 grupy podatkowe. Do grupy pierwszej zaliczamy: małżonków, dzieci, wnuki, prawnuki, rodziców, dziadków, pradziadków, zięcia, pasierba, synową, rodzeństwo, macochę, ojczyma oraz teściów. Do grupy drugiej zaliczamy: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. W grupie trzeciej znajdują się wszyscy pozostali nabywcy. Można też wyróżnić grupę zero, której dotyczy darowizna bez podatku. Jest to zawsze nasza najbliższa rodzina.
Jeżeli obdarowany należy do którejś z 3 grup i przysługuje mu darowizna podatek zależny jest od kwoty wolnej od podatku. Dla grupy pierwszej jest to 9637 zł, dla grupy drugiej jest to 7276 zł, a dla grupy trzeciej jest to 4902 zł. Są to kwoty wolne od podatku więc darowizna podatek obowiązuje dopiero po przekroczeniu tych kwot. Wysokość podatku zależna jest od wartości darowizny. Darowizna bez podatku jest możliwa jeżeli nie przekroczymy kwot wolnych od podatku albo jeżeli obdarowany należy do grupy zero.
Zgłoszenie darowizny
Darowizna od rodziców musi zostać zgłoszona w niektórych przypadkach. Jeżeli wartość darowizny od tego samego darczyńcy przekroczy 9637 zł w ciągu ostatnich pięciu lat to zgłoszenie darowizny jest konieczne. Nie dotyczy to tylko darowizn w postaci pieniędzy ale również przedmiotów takich jak nieruchomości czy samochody. Zgłoszenie darowizny robi się na specjalnym druku SD – Z2. Mamy na to sześć miesięcy od momentu przekroczenia progu 9637 zł. Jeżeli umowa ma formę aktu notarialnego to jesteśmy zwolnieni z tego obowiązku.
Jeżeli obdarowany podpisał umowę darowizny a darowizna podatek zawierała to taka osoba ma tylko miesiąc na zgłoszenie darowizny. Natomiast przedsiębiorca, który otrzymał darowiznę od najbliższej rodziny musi sporządzić dokument, który włączy środki do ewidencji. Nie dotyczy go wtedy podatek ale jeżeli darowizna przekroczy kwotę wolną od podatku to wtedy należy zgłosić taką darowiznę oraz zapłacić wyznaczony podatek.